قسمت هجدهم سریال پایتخت به سفر خانواده معمولی به تاجیکستان با کمپر ارسطو اختصاص داشت. کمپر ارسطو در سریال پایتخت، با طراحی منحصر به فردش، نمونه‌ای است که به‌خوبی تجمل و سلیقه خاص مالک را به نمایش می‌گذارد. از اجاق گاز دوشعله تا سرویس بهداشتی طلایی، این وسیله نقلیه فراتر از کاربردی بودن، یک اثر هنری است. هفتمین فصل سریال پایتخت؛ تب سفر با کمپر را بالا برده است.

بی‌شک اولین مواجهه‌ خیلی از ما ایرانی‌های 30-40 ساله (و حتی بزرگتر و کوچکتر) با سفر با «کمپر» یا «کاروان مسافرتی» مربوط به زمانی است که کارتون «باخانمان» را از تلویزیون می‌دیدیم. شاید رویای سفر با یک خانه متحرک از همان زمان که پرین و مادرش را در این خانه کوچک دیدیم، در بعضی از ما شکل گرفته باشد.

حالا اما، بعد از گذشت 30 سال یک برنامه تلویزیونی دیگر –پایتخت-  شوق سفر با کمپر را دوباره در دل علاقه‌مندان به سفر زنده کرده. کمپر ارسطو در این سریال باعث شده زمزمه‌هایی سر زبان‌ها بیفتد و عاشقان سفر را به تکاپو انداخته تا برای سوالاتی مثل اینها دنبال پاسخ بگردند: «برای سفر با کمپر باید از کجا شروع کرد؟» «چه انتخاب‌هایی داریم؟» و «چقدر باید هزینه کنیم؟» در این گزارش سعی کرده‌ایم به این سوالات پاسخ بدهیم.

قبل از اینکه سفر با کمپر را انتخاب کنید و یا به فکر خرید کمپر بیفتید بهتر است به چند موضوع فکر کنید و به چند نکته توجه داشته باشید. اول از همه اینکه آیا شما مناسب این سبک سفر و زندگی طولانی در یک ماشین هستید؟ آیا توان کافی برای رانندگی با ماشین‌های کمپر که معمولا بزرگ و سنگین و خاص هستند دارید؟ آیا می‌توانید وسط یک جنگل، دور از مردم، یک تنه ماشینتان را که یکباره مشکل پیدا کرده، تعمیر کنید؟ آیا می‌توانید با آب کم و نبود ماشین لباسشویی و ... با آرامش به سفر ادامه دهید؟ اگر روی پاسخ مثبت به این گزینه‌ها تردید دارید بهتر است فعلا یک کمپر اجاره کنید و با آن سفر بروید تا بعد برای خرید ماشین کمپر مطمئن شوید. اما شرایط اجاره کمپر چیست؟ 

‌تراک کمپر

اگر وانت، کامیونت یا ون دارید می‌توانید با خرید یک تراک کمپر ماشینتان را به یک مسافرخانه  سیار تبدیل کنید. چون این نوع کاروان روی ماشین شما سوار می‌شود و هر وقت برنامه سفر نداشتید می‌توانید آن را از ماشینتان جدا کنید. افرادی که نمی‌خواهند هزینه زیادی برای خرید کمپر پرداخت کنند، تراک برایشان گزینه مناسبی است. تجهیزات این کاروان‌ها برای سفر چند روزه مناسب است. 

‌کمپر مسافرتی ون

کمپر ون‌ها این روزها به شدت محبوب شده‌اند. شما با خرید یک کمپر ون هم می‌توانید از داخلش استفاده کنید و هم از سقفش. بعضی روی سقف کمپر ون‌شان دوچرخه و وسایل دیگر تفریحی می‌گذارند و بعضی شب از آن برای خوابیدن استفاده می‌کنند. حتی می‌شود روی سقف صندلی گذاشت و موقع توقف از آن بالا مناظر را دید و لذت برد. این کمپرها با توجه به نوع و تجهیزاتشان قیمت‌گذاری می‌شوند.

تجهیزات کمپر ون‌ها با توجه به سایز ماشین (این ماشین سایزهای مختلفی دارد) می‌تواند شامل این موارد باشد: تخت خواب، آشپزخانه، سیستم روشنایی، آبگرم کن، حمام، دستشویی و سیستم گرمایشی و سیستم سرمایشی و... در حال حاضر بعضی ون‌ها در کشورمان مثل ون هیوندای H350، ون تویوتا هایس و ون اینرودز به‌صورت کمپر تولید و عرضه می‌شوند و قیمت آن‌ها از حدود یک‌میلیارد تومان شروع شده و به حدود ۱۰ میلیارد تومان هم می‌رسد. 

‌ کمپرهای تریلری

این نمونه کاروان مسافرتی هم مانند تراک کمپر موتور ندارد. اما تفاوتش با آن این است که می‌توانید آن را به هر ماشینی (که قدرت کافی داشته باشد) وصل کنید. برای مثال به ماشین‌های شاسی‌بلند آفرودی. این کمپر دو نوع دارد. یک نوعش مستقیم به ماشین وصل می‌شود و نوع دیگرش Fifth-wheel Trailer توسط یک کِشنده به ماشین متصل می‌شود و بخشی از وزن آن روی کشنده می‌افتد. ترکیب تریلر با ماشین چیزی شبیه کمپر باخانمان است! با این تفاوت که کمپر تریلری آنجا توسط دو صندلی به یک الاغ (پاریکال) وصل شده بود!

‌کاروان قطره  اشکی

و اما مدل آخر، کوچکترین و مقرون به صرفه‌ترین مدل کمپر است. این کمپر که معمولا شکلی شبیه قطره اشک دارد در سفر نقشی شبیه یک چادر مسافرتی را بازی می‌کند. با این تفاوت که امن تر است و می‌توان به طور ثابت از آن استفاده کرد. این کاروان سبک است و می‌شود آن را با ماشین‌های معمولی بکسل کرد. کاروان قطره اشکی برای یک سفر کوتاه مدت دو نفره بهترین گزینه است. این کاروان بین 350 تا 400 میلیون تومان قیمت دارد. البته با توجه به تجهیزات ممکن است این قیمت بالاتر هم برود. 

 اتوبوس یا خانه‌ای تمام و کمال

این خودروها شبیه اتوبوس هستند. بزرگ و جادار. یک اتوبوس پیشرفته که داخلش شبیه یک خانه کامل تجهیز شده و با توجه به امکانات آن قیمت گذاری می‌شود. این اتوبوس‌های کمپری نسبت به انواع دیگر کمپر گران‌تر هستند و در نمونه‌های خیلی پیشرفته آن در خارج از کشور طوری ساخته می‌شوند که یک فضا برای حمل ماشین معمولی دارند تا مسافر میلیاردر آن اگر لازم شد ماشین دم دستی‌اش را هم با خودش ببرد تا در سفر در صورت نیاز از کمپر پیاده شده و با ماشین راحت‌تری جا به جا بشود. کمپر ارسطو نمونه‌ای از موتورهوم است. یک اتوبوس شهری که به صورت کمپر تجهیز شده. برخی کارشناسان تخمین زده‌اند قیمت این کمپر را حدود 30 میلیارد تومان برآورد کرده‌اند.  

فکر می‌کردند ماشین نعش‌کش هستیم!

گفت‌و‌گوی هفت صبح با موسس رادیو کمپر  مردی که عاشق طبیعت و سفر است
زهرا صالحی زاده| «صادق داوری فر» موسس رادیو کمپر، خودش سال‌هاست که با کمپر سفر می‌کند. او سال ۹۳ خودروی سواری‌اش را فروخت و یک ون خرید و آن را تبدیل به کمپر کرد. بعد هم دست همسر و دختر سه ساله‌اش را گرفت و عازم سفر شد؛ یک سفر هشت ساله. خودش می‌گوید: «از سال ۹۳ که کمپر را تجهیز کردیم تا سال ۱۴۰۱ زندگی ما مبتنی بر سفر بود. یعنی اولویت ما سفر بود و توقفگاه‌های کوتاه مدت ما، تهران. در سفر جریان اصلی زندگی ما شکل گرفته بود و وقتی بر می‌گشتیم تهران فقط داشتیم برای سفر بعدی مهیا می‌شدیم.» این اتفاق فقط به یک دلیل دو سالی است که دچار وقفه شده. گرچه در این زمان وقفه نیز داوری‌فر و خانواده با کمپر زندگی کرده‌اند؛ این بار البته با رادیو کمپر. 

سفر با کمپرهای امروزی از چه زمانی در کشور ما آغاز شد؟ از تاریخچه این اتفاق اطلاعاتی موجود هست؟

از تاریخچه استفاده از کمپر به معنای امروزی در ایران اطلاعات دقیقی وجود ندارد. ولی اولین اتفاق رسمی که ثبت شده مربوط به سال ۱۳۹۴ هست. در این سال همایش رسمی کمپردارها در پلور تهران برگزار شد و آنجا ما برای اولین بار با کسانی مواجه شدیم که یا کمپر فابریک وارداتی داشتند و یا خودشان به صورت دست‌ساز ماشین ونی را تجهیز کرده بودند. در این همایش بود که من فهمیدم ما تنها کسانی نیستیم که با کمپر مسافرت می‌کنیم.

و از آنجا روابط دوستانه‌ای بین ما شکل گرفت. بعدا آن همایش ادامه پیدا کرد و گروه‌های وایبری تشکیل شد و تبدیل شد به گروه پرشین کمپر، پارس کاروان و ... که در نهایت ۵ سال پیش این گروه‌ها تبدیل شدند به «کلوپ ملی کمپینگ و کاروانینگ ایران» که زیر نظر کانون اتومبیلرانی دارد فعالیت می‌کند و هر سال همایش‌های مختلف برگزار می‌کند و کم کم دارد کار جدی‌تری هم انجام می‌دهد و بر جریان تجهیز، سفرها، تسهیل کار ترددها و ... نظارت می‌کند.

به نظر شما همه می‌توانند این سبک سفر را تجربه کنند؟ باید فرد چه ویژگی‌هایی داشته باشد که این سبک سفر برایش مناسب باشد؟

نه. کمپیر نسخه‌ همه نیست. عکس و فیلم‌هایش قشنگ است ولی واقعیت این است که سختی‌ها و چالش‌های خودش را دارد. استانداردی که به نظر من وجود دارد بر اساس گفت‌وگوهایی که انجام داده‌ام و بر اساس ۷-۸ سال سفر کمپری، این است که کسی که حداقل سه ماه در سال (با ارفاق دارم می‌گویم ۳ ماه وگرنه باید بگویم ۶ ماه) می‌تواند پیوسته و یا پراکنده در سفر باشد و سال بعد این مقدار را افزایش بدهد و مثلا بکند ۳ ماه و ده روز و جریان‌های درآمدی و کاری‌اش را کم‌کم سوق بدهد به سمت سفر،یا به‌لحاظ مالی  برای حداقل هزینه‌ها تامین باشد برای این فرد سفر با کمپر مناسب است. 

طولانی‌ترین سفر شما چقدر طول کشیده است؟ در این مدت هر شب در کمپر خوابیدید یا زمان‌هایی را در هتل و .. گذراندید؟

طولانی‌ترین سفر ما با همسرم و بچه‌ها ۴۵ روز پیوسته طول کشید. ما اصلا این میان هتل نمی‌رویم. می‌خواهیم هتل‌های طبیعت را تجربه کنیم. می‌گویند حیاط کمپر به وسعت دنیاست و درست می‌گویند. اگر کمپر استاندارد باشد و درست تجهیز شده باشد یعنی تمام امکانات یک خانه را داشته باشد در سفرهای طولانی نه تنها خسته‌ات نمی‌کند بلکه میل به ادامه سفر را در انسان به وجود می‌آورد. 

جالب‌ترین اتفاقاتی که در این مدت سفر با کمپر برای شما رخ داده چه بوده؟

چندین سال پیش، زمانی که من با کمپر اولم که یک ون بود، رفته بودم سفر، یادم است در جاده‌ای فرعی جلو می‌رفتیم که یکدفعه دیدم یک تعداد زیادی مرد با لباس مشکی و گریه کنان می‌آیند سمت ما. از من پرسیدند جنازه را آوردید؟ اینها منتظر نعش‌کش بودند. یعنی آن زمان اینقدر کمپر را نمی‌شناختند... ولی الان وقتی شما در ده کوره‌های ایران هم می‌روید به خاطر شبکه‌های اجتماعی و مخصوصا حالا به خاطر پخش سریال پایتخت همه دیگر کمپر را می‌شناسند.

بله. خیلی‌ها با دیدن کمپر در سریال پایتخت عاشق این سبک سفر شده‌اند. درباره این کمپر و شرایط و تجهیزاتش توضیح می‌دهید؟

کمپر پایتخت، یک اتوبوس شهری است. که متناسب با فضای فیلمبرداری تجهیز شده نه متناسب فضای سفر. یعنی متناسب با فضای فیلمبرداری مثلا آن دو محوطه که تو پذیرایی‌اش به صورت جک بازشو می‌آید بیرون، بسته نیست. برای اینکه آنجا دوربین می‌خواهند بگذارند. در حالی که کمپر باید فضای بسته داشته باشد. امنیت داشته باشد. آکوستیک باشد و ... پس این کمپر نمایشی است اما تاثیر خوبی روی جریان فرهنگ سازی روی موضوع سفر با کمپر گذاشته است.

این اتوبوس حدودا چه قیمتی دارد؟ در فضای مجازی قیمت این اتوبوس را ۳۰ میلیارد عنوان کرده‌اند این عدد درست است؟

من در جریان تجهیز این کمپر بودم. می‌دانم کجا تجهیز شده. در یک بخشش هم از من مشورت گرفتند. قیمت اتوبوسش که برند عقاب هست را می‌شود سرچ کرد و پیدا کرد اما درباره هزینه تجهیز به نظر من این کمپر تا ۴-۵ میلیارد تجهیزش هزینه بر می‌دارد. اما می‌دانم که تا ده میلیارد هزینه کردند که داخلش را تجهیز کنند. در سوشال مدیا هم هر کسی دارد نظری می‌دهد و قیمت این کمپر را تا ۳۰-۴۰ میلیارد عنوان کرده‌اند اما این قیمت‌ها نیست و گرانترین کمپری که مرسوم هست و دارند استفاده می‌کنند ۷-۸ میلیارد است. اینکه ممکن است یک نفر به طور شخصی ماشینی را تجهیز کرده باشد و یک قیمت بالایی روی آن بگذارد ولی من آن را مبنا نمی‌دانم. 

‌اجاره می کنم، پس هستم

شرایط اجاره کمپر با توجه به شرکت / فرد اجاره دهنده و البته نوع ماشین متفاوت است. تقریبا تمام شرکت‌ها هزینه را روزانه محاسبه می‌کنند اما بعضی شرکت‌ها حداقل تعداد روز برایتان مشخص می‌کنند و برخی دیگر حداکثر تعداد کیلومتر مجاز روزانه. حالا اینها یعنی چه؟ مثلا یک شرکت اصفهانی برای اجاره، هر روز از مشتری 6 میلیون تومان دریافت می‌کند و حداقل زمان اجاره را 30 روز تعیین کرده است. یعنی چه شما 2 روز سفر کنید چه یک ماه، از شما 180 میلیون تومان دریافت می‌شود. و این در کنار چک ضمانت و سفته و ... است.

اما یک شرکت تهرانی که این روزها در اینستاگرام حسابی گل کرده، برای اجاره دادن ماشینش به شما، برایتان مسافت مجاز روزانه تعیین می‌کند. این شرکت شما را مجاز می‌کند که روزانه 250 کیلومتر طی کنید. و البته اگر شما 500 کیلومتر طی کنید هم مانع شما نخواهد شد اما دست آخر، یعنی زمانی که شما می‌خواهید ماشین را برگردانید، با توجه به اینکه شما در مدت زمانی که ماشین دستتان بوده چند کیلومتر با آن طی کرده‌اید، تعداد روزی که دستتان بوده را حساب می‌کند و به ازای هر روز 600/7 تا 800/8 میلیون (با توجه به مدل ماشین) از شما دریافت می‌کند.

این شرکت از شما ودیعه 40 میلیون تومانی و چک ضمانت به مبلغ ماشین هم می‌گیرد. اما شرکتی دیگر که به نظر منصف‌تر می‌آید ون سفری‌اش را روزانه 5 میلیون تومان اجاره می‌دهد و با توجه به تعداد روزی که شما ماشین را کرایه می‌کنید درصدی تخفیف شامل حال شما می‌کند. یعنی مثلا اگر مشتری یک هفته ماشین را اجاره کند، هزینه او دیگر روزی 5‌میلیون نمی‌شود بلکه به خاطر تخفیف، این هزینه کمتر می‌شود. این شرکت به خاطر شرایط خاص رانندگی با کمپرها، همراه ماشین، راننده هم در اختیار شما می‌گذارد و شما می‌توانید با وجود راننده با خیال راحت‌تری سفر کنید.  

‌کدام کمپر مناسب من است؟

اگر در دادن پاسخ مثبت به سوالات ابتدای متن تردید نداشتید پس وقت آن است که برای خودتان یک کمپر تهیه کنید. اما چه کمپری؟ بیایید تا اطلاعات اولیه اما لازم در مورد کمپرها را با هم مرور کنیم. اولین نکته‌ای که باید بدانید این است که بعضی ماشین‌ها از ابتدا به عنوان کمپر ساخته می‌شوند ولی بعضی دیگر توسط صاحبانشان به کمپر تبدیل می‌شوند. این دو حالت ممکن است برای شمای استفاده کننده تفاوتی نداشته باشد اما برای قانون متفاوت است.

و یکی از تفاوت‌هایش این است که اگر شما ماشینتان را به کمپر تبدیل کرده باشید، به آن گواهی معاینه فنی نمی‌دهند یا به سختی این کار را می‌کنند. همچنین برای فروش این ماشین‌ها و تعویض پلاک دچار مشکل خواهید بود. در واقع ماشین باید به حالت اولیه برگردد تا تعویض پلاک آن انجام شود و این کار به تلف شدن وقت و هزینه نیاز دارد. بنابراین موقع تصمیم‌گیری برای خرید کمپر یا تبدیل ماشینتان به کمپر به این نکات توجه داشته باشید.

برای سفر با کمپر، قبل از هر چیز باید از انواع آن اطلاع داشته باشیم تا بتوانیم مدل مناسب خودمان را پیدا کنیم. به طور کلی کمپر یا کاروان مسافرتی به دو دسته موتوردار و بدون موتور تقسیم می‌شوند. یعنی برای سفر کمپی لازم نیست شما حتما یک اتوبوس قرمز بزرگ مانند آنچه در پایتخت می‌بینید بخرید. بلکه به جای آن می‌توانید یک کاروان کوچک بدون موتور تهیه کرده و روی ماشینتان سوار کنید تا هم قانونی باشد و مشکلاتی که مطرح شد را نداشته باشد و هم هزینه‌ها به طور قابل توجهی پایین بیاید. با ما همراه باشید تا ویژگی‌های انواع کمپر و کاروان را خلاصه‌وار برایتان توضیح دهیم.

صدای ما را از رادیو کمپر می‌شنوید

رادیو کمپر آبان ۱۴۰۰ افتتاح شد اما این جریان از قبل‌تر شروع شده بود. چون من کارم تولید محتوا بود و برای رادیو و تلویزیون کار می‌کردم و فیلمساز مستند بودم، از همان ابتدا در سفرها به دنبال تولید محتوا هم بودم. فیلم می‌گرفتم و... در این سفرها یک اتفاقی که می‌افتاد این بود که ما هر جا می‌ایستادیم یک عده می‌آمدند و از ما درباره ماشین و گاز و برقش و ... سوالاتی می‌پرسیدند. ما اول با حوصله جواب می‌دادیم اما بعد می‌رفتیم توقفگاه بعدی دوباره یک آدم جدید می‌آمد و سوالات تکراری می‌پرسید. این اتفاق سبب شد ما به فکر راه‌اندازی رادیو کمپر بیفتیم. چون می‌دیدیم افراد سوال‌های زیادی دارند که پاسخش را در جایی نمی‌توانند پیدا کنند. قبل از آبان ماه ۱۴۰۰ استارت این کار زده شد و از آبان دیگر رادیو کمپر شکل رسمی گرفت.