بحران کمبود آب در پایتخت| اعلام وضعیت اضطراری در تهران

تهران در وضعیت اضطراری و بحران آب قرار گرفت. این اتفاق احتمال جیره بندی آب در تهران را دور انتظار نکرده است. میانگین کاهش بارندگی تا امروز ۱۲۵ میلی‌متر است که نسبت به سال گذشته ۱۶ درصد و نسبت به بلند مدت ۳۸.۸ درصد کاهش بارش در این استان داریم که عدد قابل توجهی است.  سرانه الگوی مصرف هر شبانه‌روز ۱۳۰ لیتر است، اما اکنون در تهران ۲۵۰ لیتر مصرف داریم یعنی ۶۳ درصد مردم تهران ۲ برابر الگو و ۶ درصد بیش از ۲ برابر الگو آب مصرف می‌کنند.

شاید اگر در سال‌های نه چندان دور سخنی از خشکسالی و بحران آب به میان می‌آمد، مردم و مسوولان نگرانی چندانی نسبت به موضوع نداشتند اما پنج سال خشکسالی را پشت سر می‌گذرانیم و چالش آبی در تهران اکنون به مساله مهم و بسیار قابل توجهی تبدیل شده است.

به گزارش ایرنا؛ وضعیت منابع آبی تهران در شرایط مطلوبی قرار ندارد بطوریکه با کاهش ۴۷ درصدی بارش‌ها در استان تهران نسبت به متوسط بلندمدت، منابع تامین آب شرب تهران در سدهای لار، لتیان، ماملو و به ویژه سد کرج که بخش زیادی از آب شرب را تامین می‌کند، کاهش قابل ملاحظه‌ای دارد.

کاهش بارش‌ها در چند سال اخیر باعث شده که استان تهران با جمعیت بیش از ۱۴ میلیون نفری با چالش بزرگی به نام آب روبه‌رو شود، چالشی که خشکسالی در این کلانشهر را به دنبال داشته و امروز موضوع بحران آب به نوعی مطرح است که باید هم مردم در مصرف آن صرفه‌جویی کنند و هم تلاش شود که در بخش کشاورزی و صنعتی بیشترین میزان صرفه‌جویی صورت گیرد.

ظرفیت سدهای پنجگانه حدود ۶۰ میلیون مترمکعب است

میزان آب در سد لار ۱۱ میلیون، در سدلتیان هشت میلیون متر مکعب و ماملو ۲۹ میلیون متر مکعب است و مجموع این سدها ۴۸ میلیون متر مکعب آب دارد در حالی که نیاز آبی این شهر بیش از یک میلیارد مترمکعب است.

سخنگوی صنعت آب در روزهای پایانی اسفندماه سال ۱۴۰۳ در این باره گفته بود که سدهای پنجگانه تهران حدود ۶۰ میلیون مترمکعب آب دارند و وضع آب در این شهر نیاز جدی به مدیریت مصرف دارد.

اکنون سامانه شرق تهران که سدهای لار، ماملو و لتیان در آن قرار دارند با مشکل جدی کمبود آب روبرو هستند.

عیسی بزرگ‌زاده اظهار کرد: میزان آب در سد لار ۱۱ میلیون مترمکعب، در لتیان هشت میلیون مترمکعب و ماملو ۲۹ میلیون مترمکعب است و مجموع این سدها ۴۸ میلیون مترمکعب آب دارد در حالیکه نیاز آبی این شهر بیش از یک میلیارد مترمکعب است.

در سامانه غرب تهران سد امیرکبیر تنها ۱۱ میلیون مترمکعب آب دارد که نسبت به سال گذشته ۱۸ درصد کمتر است.

وی راهکار اصلی عبور از کم آبی را مدیریت مصرف و جلوگیری از بارگذاری‌های جدید دانست و گفت: دنبال این هستیم که هرگز در تهران جیره‌بندی رخ ندهد و بیشتر از طریق افت فشار مشکلات را کاهش دهیم.

محمدصادق معتمدیان، استاندار تهران نیز با اشاره به کاهش ۳۴ درصدی بارندگی نسبت به بلندمدت و ۱۲ درصدی نسبت به سال گذشته، وضعیت ذخایر سدهای تامین‌کننده آب استان را نامناسب اعلام کرد و بر لزوم اتخاذ تدابیر مدیریتی، تکمیل پروژه‌های آبی و فرهنگ‌سازی در مصرف آب تاکید کرد. 

خالی بودن ۸۵ درصد ظرفیت سدهای تهران

با توجه به اینکه مهمترین چالش استان تهران کمبود آب حاصل از تغییرات اقلیمی در جهان و به تبع آن در استان به شمار می‌رود همین موضوع منجر به خشکسالی‌ها و کمبود بارش کمتر از میانگین کشوری در این کلانشهر شده و همین موضوع چالش آب را نصیب مردم پایتخت کرده است.

اکنون با توجه به تراکم جمعیتی، استان تهران به عنوان بزرگترین مصرف‌کننده آب در کشور به حساب می‌آید بطوریکه ۴۸ درصد آب در استان صرف حوزه کشاورزی می‌شود.

همچنین در ۱۰ سال گذشته ۷۰ درصد از منابع آب شرب از طریق چاه‌ها و پنج سد موجود و ۳۰ درصد سفره‌های آب زیرزمینی تامین می‌شد که اکنون این میزان معکوس شده و برداشت‌های بی‌رویه از آبخوان شرایط بحرانی در مناطق مختلف به خصوص جنوب تهران رقم زده است.

همچنین ۱۵ درصد از ظرفیت سدهای پنج‌گانه تامین آب تهران پُر بوده و ۸۵ درصد خالی است که برای رفع این معضل راهکارهایی اتخاذ و پروژه‌های سه‌گانه با انتقال آب در نظر گرفته و تلاش شده از هدر رفت آب در سد لار به عنوان منابع شرب تهران جلوگیری شود.

کاهش حدود ۳۹ درصدی بارش در تهران

استاندار تهران درباره برنامه‌های وضعیت آب در این استان نیز گفت: یکی از موضوعات مهم ما مربوط به موضوع آب است چون وارد پنجمین سال خشکسالی شدیم.

معتمدیان یادآور شد: میانگین کاهش بارندگی تا امروز ۱۲۵ میلی‌متر است که نسبت به سال گذشته ۱۶ درصد و نسبت به بلند مدت ۳۸.۸ درصد کاهش بارش در این استان داریم که عدد قابل توجهی است.

سرانه الگوی مصرف هر شبانه‌روز ۱۳۰ لیتر است اما اکنون در تهران ۲۵۰ لیتر مصرف داریم یعنی ۶۳ درصد مردم تهران ۲ برابر الگو و ۶ درصد بیش از ۲ برابر الگو آب مصرف می‌کنند.

وی ادامه داد: رفتار مصرفی مردم در حوزه آب تغییر کرده بطوریکه تا سال‌های گذشته ۷۰ درصد منابع تامین‌کننده آب در تهران مربوط به سدها و ۳۰ درصد سفره‌های زیرزمینی در این بخش بود اما اکنون ۳۸ درصد از سدها و ۶۲ درصد از ذخایر زیرزمینی است که همین موضوع نشان می‌دهد با مشکل و کمبود مواجه هستیم که یکی از نشانه‌های آن همین فرونشست‌ها است.

استاندار تهران گفت: برای بحران آب برنامه‌هایی در دستور کار است که مهمترین آن انتقال آب از خارج از حوزه به پایتخت است که براساس برنامه‌ریزی‌ها انجام شده و تا خرداد ماه ۲ مورد انتقال انجام می‌شود.

وی تاکید کرد: موضوع بعدی صرفه‌جویی در مصرف آب است در حالیکه سرانه الگوی مصرف هر شبانه‌روز ۱۳۰ لیتر است اما این میزان در تهران ۲۵۰ لیتر است یعنی ۶۳ درصد مردم تهران ۲ برابر الگو و ۶ درصد بیش از ۲ برابر الگو آب مصرف می‌کنند البته معتقدیم ۲۰ درصد مصارف آب در تهران قابل برنامه‌ریزی است.

صرفه‌جویی نکنیم چالش آب چندبرابر می‌شود

یکی از موضوعاتی که در سال‌های اخیر از سوی همه متولیان امر به وفور مطرح می‌شود لزوم صرفه‌جویی در میزان مصرف آب در تهران است زیرا این استان به دلیل تراکم جمعیتی بالا بیشترین مصرف‌کننده آب را براساس نرم‌های کشوری دارد و اگر به همین شیوه پیش رود.

به طور یقین چالش آب چند برابر خواهد شد و مردم در روزهای گرم سال با مشکل کم آبی روبه‌رو می‌شوند.

اینک در استان تهران با بیش از ۱۴ میلیون نفر، ۶۰ درصد مردم ساکن بیشتر از میانگین و الگوی مصرف، آب مصرف می‌کنند، همین موضوع علاوه برعدم جبران کاهش بارندگی‌ها در پایتخت، منجر به مصرف بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی و به نوعی رشد فزاینده مصرف آب در این کلانشهر است.

تهران، شهری با کمترین بارش و بیشترین سرانه مصرف آب

رییس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران نیز با تاکید بر بحران آب در پایتخت گفت: با وجود بارندگی اندک، سرانه مصرف آب در این کلانشهر چند برابر شهرهایی با بارش بیشتر در جهان است موضوعی که با توجه به روند فزاینده جمعیت، نیازمند بازنگری فوری در سیاست‌های مصرف و کاهش هدررفت است.

مهدی پیرهادی افزود: تهران سالانه بطور متوسط حدود ۲۲۹ میلی‌متر بارندگی دارد، اما سرانه مصرف آب در این شهر بین ۳۲۰ تا ۳۷۰ لیتر در روز است این عدد در مقایسه با شهرهای پُر بارش دنیا بسیار بیشتر از میانگین است.

وی با اشاره به تفاوت چشمگیر میان میزان بارندگی و مصرف آب در پایتخت، نسبت به آینده منابع آبی تهران هشدار داد و اظهار کرد: وقت آن رسیده که در مصرف آب تجدیدنظر شود.

به گفته وی، بحران آب پایتخت مربوط به دو سال اخیر نیست، بلکه روند کاهش بارش‌ها در نیم قرن گذشته مشهود بوده و البته برنامه‌ریزی جدی هم برای مدیریت منابع آب در پایتخت انجام نشده است.

شاید اگر امروز همه دست به دست هم دهیم بتوانیم چالش بزرگی به نام آب را در تهران حل کنیم و با صرفه‌جویی درست و استفاده از الگوی مصرف مسیر همواری را برای جلوگیری از بحران در آینده پیش بگیریم تا امروز زندگی خودمان و فردای آیندگان را با داشتن منابع آبی تضمین کنیم.